Heb je jezelf ooit eens afgevraagd hoe men er eigenlijk bij is gekomen om een lap stof om de nek te knopen? Wij zijn in de geschiedenis van de stropdas gedoken en hebben het één en ander uitgezocht.
1600 – 1700 Kroatische huursoldaten t/m de Steinkirk
Al sinds de tijd van de Romeinen droegen soldaten vaak iets om hun nek als onderdeel van hun uniform. Vaak was dit echter niet meer dan een gekleurde sjaal. Het ontstaan van de eerste “stropdas” was pas rond de 1600. Het was namelijk in de 17e eeuw dat Kroatische huursoldaten door de Franse Koning Louis de 13e werden ingehuurd om mee te vechten in de 30-jarige oorlog.
Deze huursoldaten droegen een doek om hun nek die diende om hun uniform dicht te knopen. Maar naast functioneel, waren deze doeken ook een duidelijke decoratie op hun uniform. De Fransen, die toen al erg gevoelig waren voor mode, vonden deze decoratie wel interessant. Koning Louis de 13e besloot ze dan ook een verplicht accessoire te maken op Koninklijke gelegenheden. Hij gaf ze dan ook de naam “La Cravate”.
De Franse mode verspreidde zich snel over Europa en binnen een korte tijd droegen zowel mannen als vrouwen vergelijkbare stukken stof om hun nek. Aan het einde van de 17e eeuw werd de cravat opgevolgd door de smalle “Steinkirk”, vernoemd naar de slag bij Steenkerke. Deze Steinkirk was populair bij zowel mannen als vrouwen tot begin 18e eeuw.
1710 – 1800 De Stock Tie t/m de Macaroni’s
Hierna kwam de “Stock Tie” in de mode, wat oorspronkelijk een soort leren halsband was die door soldaten om hun nek werd gedragen, om hun hoofd hoog te houden, maar ook enigszins om de belangrijke bloedvaten die in de nek lopen te beschermen. Deze dassen werden aan de achterkant vastgezet met een speld.
Rond het einde van de 18e eeuw brachten de macaroni’s de cravat weer in de mode. De macaroni’s waren jonge, modebewuste Engelsman, die hadden gereisd door Europa en mode-invloeden uit Frankrijk en Italië mee terug namen naar Engeland. Zij waren als het ware de vroegere metromannen.
1860 – 1930 Industriële Revolutie t/m overdwarse dassen
Gedurende de industriële revolutie groeide de vraag naar een das die makkelijk om te doen was, comfortabel zat en waar men een dag in kon werken. Hierdoor ontstond de eerste stropdas die lijkt op onze huidige dassen. Deze stropdas was lang, dun en makkelijk te knopen, zonder dat hij zomaar los zou komen. Het was ook rond deze tijd dat de vlinderdas zijn oorsprong vond.
Ondertussen kwam ook de choker (ook wel foulard genoemd) nog langs in het modebeeld. Deze droeg men over het algemeen in de open boord van een overhemd. Dit wordt nog steeds beschouwd als een accessoire voor de zogenoemde dandy’s.
In 1926 kwam de New Yorkse dassenmaker Jesse Langsdorf met een manier om stof overdwars te knippen en hier weer een das van te naaien. Hierdoor werden de dassen een stuk elastischer en bleven ze beter in vorm. Als je goed kijkt, zie je dat alle huidige geweven stropdassen dan ook nog steeds overdwars geweven zijn.
1930 – 1950 Einde tweede wereldoorlog t/m de Bold Look
Sinds eind jaren 20 werden gestreepte dassen in Europa steeds populairder. Het werd toen ook gewoonte om een das te dragen die verbonden was met bijvoorbeeld een universiteit, school of andere organisatie. In de Verenigde Staten werden deze gestreepte dassen geïntroduceerd door de Brooks Brothers, maar in tegenstelling tot de Europese variant, liepen deze strepen van de rechterschouder naar de linkerhelft, om zich te onderscheiden van de Britse gewoonte.
Daarnaast werden zelfgeschilderde dassen ook gemeengoed. Tot de jaren 50 werden stropdassen erg breed gedragen en waren relatief kort. De stropdassen waren toen zo kort, omdat broeken toentertijd tot boven de navel werden gedragen. Daarnaast droeg men vaak een gilet, waardoor de onderkant toch niet van belang was.
Vlak na de tweede wereldoorlog ontstond de “Bold Look” Dit waren nog bredere dassen (tot wel 13cm), die vaak voorzien waren van opvallende opdrukken, om maar zoveel mogelijk te verschillen van de traditionele, van oorsprong militaire dassen.
1950 – 2000 Mister T look t/m foute dassen van de jaren 90
Deze trend zette zich door tot omstreeks 1951, toen de zogenaamde “Mister T” look in kwam. Deze stijl was een stuk strakker, waardoor ook de dassen strakker en dunner werden. De breedte kromp weer naar 7,5cm in 1953. Tevens werden de stropdassen weer wat langer, omdat broeken steeds lager gedragen werden. De stropdassen waren nog redelijk gekleurd, vaak gestreept of geblokt, maar niet zo opvallend meer als in de jaren 40. In het begin van de jaren 60 werden de dassen nog wat dunner (tot zelfs 2,5cm breed) en donkere, effen dassen waren zeer populair.
Dankzij bijvoorbeeld de Beatles hield deze trend aan tot de jaren 70, waarna de dassen weer breder werden (richting 11 cm) en meer variaties in kleur kregen. Met name Paisley patronen waren toen weer erg populair.
In de jaren 80 werden de dassen weer wat smaller (variërend van 4 tot 8 cm). Tijdens de jaren 90 waren foute ontwerpen helemaal in. Stripfiguren, cultfiguren en grappige ontwerpen waren toen zeer gebruikelijk. Bij sommige mensen zijn deze foute dassen nog steeds in de kast te vinden, daarnaast zie je ze vaak terug bij vintage winkels. Aangezien men broeken steeds meer op de heup ging dragen, werden de stropdassen toen ook weer wat langer.
2000 – nu Stropdassen zoals wij ze nu kennen
Vanaf de 21 eeuw werden dassen weer iets wijder (9,5 cm: zoals onze brede stropdassen). Geblokte, gestreepte en effen stropdassen zijn sindsdien gebruikelijk. Vanaf 2008 zijn de effen, smalle stropdassen uit de jaren 60 weer erg populair.
Zoals je ziet gaat de stropdas al jaren mee, in verschillende vormen en kleuren. Het zal dan ook geen verrassing zijn als de huidige trends weer veranderen over een aantal jaar, maar duidelijk is wel dat sinds de 20e eeuw de stropdas niet drastisch meer veranderd is, op breedte en patronen na.
In 2013 was er een korte hype, de Shorttissimo, dit was een stropdas van normale breedte, maar aanzienlijk korter. Het project kwam echter nooit helemaal van de grond en is uiteindelijk een stille dood gestorven. Maar misschien komt er binnenkort toch weer een dergelijke hype die wel blijft, zodat we weer een nieuw hoofdstuk kunnen toevoegen aan de geschiedenis van de stropdas.